Po dłuższej przerwie na naszym blogu, przyszedł czas na kolejny wpis!

Tym razem, temat trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami przez nasze dzieci, przybliży nam Pani Aleksandra Bączek – nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej. Serdecznie zapraszamy do lektury!

Trudność w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami – dlaczego moje dziecko nie bawi się z innymi?

Dzieci w wieku wczesnoszkolnym, bo to właśnie na tej grupie wiekowej skupię się w moim artykule, każdego dnia podejmują różnego rodzaju wyzwania. Czasem wyzwaniem może być ubranie się i wyjście do szkoły a niekiedy to, zabawa z innymi dziećmi i nawiązywanie relacji. Jednak czy rzeczywiście nawiązywanie kontaktów przez dzieci jest takie ważne?

Niewątpliwie tak. Nawiązywanie przyjaźni oraz podtrzymywanie relacji przez dziecko jest znaczące i pozytywnie wpływa na harmonijny rozwój. Między 7 a 11 rokiem życia dziecko potrafi obdarzać innych zaufaniem, a także oferować swoją pomoc i troskę. Dzieci chętnie też spędzają czas w gronie rówieśników.

Czasem jednak zdarza się, że dziecko ma trudności w nawiązywaniu relacji społecznych. Rodzice zauważają, że ich dziecko na placu zabaw bawi się samotnie albo otrzymują sygnały, że w szkole dziecko izoluje się i nie pozyskuje przyjaciół.

Zachowania, które mogą świadczyć o tym, że dziecko ma trudności w nawiązywaniu relacji społecznych

dziecko bawi się samo w różnych sytuacjach i miejscach;
dziecko zgłasza, że chciałoby nawiązać relację, ale nie wie jak;
dziecko często nie wie, jak dołączyć do zabawy;
dziecko często tworzy takie zabawy, które są nieatrakcyjne dla innych dzieci;
dziecko preferuje spędzanie czasu wśród dorosłych.

Na trudności w nawiązywaniu relacji społecznych może wpływać

niskie poczucie własnej wartości;
zbyt wysokie poczucie własnej wartości;
nieśmiałość;
trudne przeżycia związane z nawiązywaniem relacji z dziećmi np.: doświadczenie odrzucenia;
brak wzorców wśród dorosłych;
trudne adaptowanie się w nowych miejscach i wśród nowych ludzi;
dołączenie do już zgranego zespołu klasowego lub innej grupy.

Gdy zauważymy już, że pewne zachowania dziecka budzą naszą obawę lub troskę to, ważne jest, aby swoje wątpliwości zweryfikować. W jaki sposób to zrobić?

Co zrobić, gdy mam obawy dotyczące tego, że moje dziecko ma trudności w nawiązywaniu relacji społecznych

Krok 1

Przede wszystkim rozmowa. Porozmawiaj z dzieckiem o tym, jak się czuje z taką sytuacją. Co jest dla niego problematyczne, może nie wie, jak zaprosić koleżankę lub kolegę do zabawy? Najważniejsze, żeby zrobić to w subtelny sposób i znaleźć taki czas, aby dziecko miało przestrzeń do mówienia o sobie np.: przed zaśnięciem, gdy wszystkie emocje „schodzą” z dziecka lub podczas wspólnej zabawy. Jeżeli dla dziecka to nie jest problem, należy porozmawiać z nauczycielami. Jak oni widzą dziecko w zespole klasowym? Jeśli nauczyciele potwierdzą, że nie zauważają problemu, może się okazać, że nie należy się aż nadto martwić. Jednak warto nadal obserwować dziecko i wspierać je w sytuacjach społecznych, w których wydaje nam się, że występują trudności.

Krok 2

Jeśli dziecko i osoby z otoczenia również zauważają problem, warto skorzystać z różnych metod wspierania. Na początek może to być

wspólne czytanie książek terapeutycznych o tematyce nawiązywania przyjaźni / nieśmiałości / współpracy / zabawy;
wspólne odgrywanie scenek np.: w jaki sposób dołączyć do zabawy, co powiedzieć i o co zapytać;
poproszenie o obserwację i pomoc nauczycieli. W okresie wczesnoszkolnym dzieci spędzają większość czasu z jednym nauczycielem. To zdecydowanie ułatwia obserwację dziecka i współpracę na poziomie Rodzic – Nauczyciel. Nauczyciel może wspierać dziecko w dołączaniu do zabaw, inicjowaniu ich, a nawet przeprowadzać zajęcia w taki sposób, aby dzieci integrowały się ze sobą;
tworzenie przestrzeni do poznawania nowych osób, wspomaganie w trudnych sytuacjach, niezmuszanie do zabaw i rozmów.

Krok 3

Gdy powyższe kroki sprawiają, że dziecko czuje się lepiej, jest bardziej otwarte i zauważasz znaczny progres, to świetnie! Natomiast jeśli twoje obawy pojawiają się nadal, a dziecko nie potrafi poradzić sobie z trudnościami, warto zwrócić się o pomoc do specjalistów. Wizyta u psychologa lub seria spotkań, pomoże w znalezieniu sposobu radzenia dobie z trudnościami dziecka. Psycholog może również zaproponować zajęcia grupowe przeznaczone dla dzieci z trudnościami społeczno – emocjonalnymi, które noszą nazwę TUS – Trening umiejętności społecznych. Ale o tym opowiem już następnym razem.

A jeśli interesują Cię treści związane z wychowaniem dzieci i edukacją alternatywną, zapraszam na mojego Instagrama, to właśnie w tym miejscu dzielę się swoimi przemyśleniami, wiedzą i pomysłami.

Aleksandra Bączek

Bibliografia

Ciechomska, M. Ciechomski, M. (2016). Potrzeby psychiczne dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W: E. Śmiechowska – Petrovskij (red), Dzieci z trudnościami adaptacyjnymi w młodszym wieku. Aspekty rozwojowe i edukacyjne w kontekście specyfiki różnic kulturowych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Wasilewska, H. (2013). Znaczenie przyjaźni w rozwoju psychospołecznym dzieci i młodzieży. Nauczyciel i Szkoła. 1. (83 – 101). Nauczyciel_i_Szkola-r2013-t1_(53)-s83-101.pdf (muzhp.pl)